Na 23:59:59 volgt het tijdstip 23:59:60 als allerlaatste seconde van 2016. Pas daarna is het 00:00:00 in 2017. Het blijkt dat de reguliere tijdrekening uit de pas dreigt te lopen met de atoomklok en daarom moet de tijdrekening even een seconde er bij nemen.
Schrikkelseconde
Dit wordt de schrikkelseconde genoemd. Deze wordt veroorzaakt door het feit dat de aarde een heel klein beetje langzamer om haar as gaat draaien. De tijd die de aarde nodig heeft om om haar as te draaien is afgerond 23 uur, 56 minuten en 4 seconden. Omdat de aarde in een dag tijd ook een klein stukje van de baan om de aarde bestrijkt, duurt voor ons als waarnemer op aarde een dag 24 uur. Deze 24 uur, 0 minuten en 0 seconden is ook niet helemaal exact en neemt met gemiddeld 1,7 ms per eeuw toe. Daarom wordt af en toe de schrikkelseconde ingezet.
Schrikkeljaar
Behalve de schrikkelseconde, ken je ook het schrikkeljaar. Dit is eens in de vier jaar waar we een extra dag krijgen: op 29 februari. In principe zijn alle jaren die deelbaar zijn door 4 een schrikkeljaar. Bijvoorbeeld 2008, 2012 en 2016 maar ook 2020 en 2024.
De eeuwjaren zijn een uitzondering. Deze hebben enkel een schrikkeldag als ze deelbaar zijn door 400. Zo was 1600 een schrikkeljaar, maar 1700, 1800 en 1900 niet en 2000 weer wel.
Het schrikkeljaar is ingevoerd omdat de aarde niet precies een geheel aantal keren om de eigen as draait in een jaar. Een jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om een cirkelbaan om de zon te beschrijven, dat is 365 dagen en 6 uur. Na één jaar ligt de aarde dus zes uur achter op het jaar daarvoor. Door nu eens in de vier jaar een dag extra te nemen, compenseer je dit.
Extra extra lange jaren
Daarmee zijn de jaren die zowel een schrikkeldag als een schrikkelseconde hebben dus extra, extra lang. Zoals duidelijk is hoort 2016 bij deze jaren maar ook in bijvoorbeeld 2012 en 2008 was dit het geval. Zo eens in de drie á vier jaar wordt de schrikkelseconde van stal gehaald en dat kan dus ook samenvallen met een schrikkeljaar. Het langste jaat ooit was overigens het jaar 1972 waarin twee schrikelsecondes werden toegevoegd: één op 30 juni en één op 31 december.
Dagen, maanden, jaren
Het lijkt zo eenvoudig: een dag is de tijd die de aarde nodig heeft om om de eigen as te draaien, een maand is de tijd die de maan nodig heeft om een rondje om de aarde te maken en een jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om een rondje om de zon te maken. Als je er wat langer over nadenkt, realiseer je je dat het eigenlijk wel heel toevallig zou zijn als een bepaald aantal dagen precies even lang is als een jaar. Dat is dus ook niet zo, een jaar duurt geen 365 dagen maar juist iets meer. Afgerond kunnen we er goed mee leven maar af en toe moeten we hiervoor corrigeren. Wil je hier meer over weten, kijk dan eens op:
- sciencespace voor een artikel over de lengte van een maand
- natuurkunde.nl voor een artikel over de lengte van een dag (hoe dat verschilt per seizoen)
- wikipedia voor het verschil tussen een siderische dag en een zonnedag
- willem wever voor eenvoudige info over een schrikkeljaar
- historiek.net voor wat meer achtergronden bij het schrikkeljaar