Reis door het heelal
In het heelal is materie onregelmatig verdeeld. Als je op onderzoek uitgaat naar de hoeveelheden en afmetingen kom je tot duizelingwekkende getallen die je voorstellingsvermogen ver te boven gaan. Zullen we toch een poging doen?
We maken een reis door het heelal, te beginnen met de Aarde. Daarna zoomen we steeds verder uit, naar het Zonnestelsel, de Melkweg, een cluster en een supercluster, tot we uiteindelijk het hele Heelal zien. Klik op een een afbeelding voor meer informatie.
Aarde
Afbeelding: Wikipedia – NASA
De Aarde is een van de planeten in ons Zonnestelsel.
- De diameter en omtrek van de Aarde zijn grote afstanden naar Aardse begrippen, maar naar Heelal-begrippen vallen ze in het niet
- In het heelal gaat het om afstanden die het licht aflegt in seconden, minuten, uren, dagen of jaren.
- De lichtsnelheid in vacuüm is 300.000 km/s ofwel in 1 seconde kan het licht 7,5 keer rond de evenaar.
Zonnestelsel
Afbeelding: Caltiva Creatividad
Ons Zonnestelsel is onderdeel van de Melkweg.
- De afstand van de zon tot de buitenste planeet Neptunus bedraagt 4.498.252.900 km.
- Het licht doet er iets meer dan 4 uur over om vanuit de Zon daar te komen.
- De 2 Voyager-ruimtesondes, gelanceerd in 1977 om de buitenste planeten te bestuderen, deden er meer dan 12 jaar over om daar te komen.
Melkweg
Figuur links: ESO, figuur rechts: NASA, GSFC, COBE.
Het Melkwegstelsel behoort tot een cluster van meer dan 40 sterrenstelsels.
- De schijf is spiraalvormig met in het midden een opeenhoping van sterren. Het totale aantal sterren in de Melkweg wordt geschat op meer dan 200 miljard.
- Je ziet dat het licht er 100.000 jaar over doet om de Melkweg over te steken.
- Naast de Melkweg zijn er nog veel meer sterrenstelsels, heel grote en heel kleine. Er is er een die meer dan 50x zo groot is als de Melkweg.
Cluster
Afbeelding: Wikipedia - Andrew Z. Colvin
Een cluster vormt samen met andere clusters een supercluster.
- Ons Melkwegstelsel behoort tot het cluster ‘Lokale Groep’ en bevat meer dan 40 sterrenstelsels.
- ‘Kijken’ naar een ander sterrenstelsel uit onze Lokale Groep betekent dat je iets ziet zoals het er miljoenen jaren geleden uitzag.
- Andere clusters kunnen wel 50 tot 1000 sterrenstelsels bevatten met afmetingen van 5 tot 30 miljoen lichtjaar.
Supercluster
Afbeelding: Wikipedia - Andrew Z. Colvin.
- Het houdt niet op, want ook de clusters zitten gegroepeerd in het heelal. Zo’n groep heet een supercluster. Onze Lokale groep behoort tot het supercluster Virgo.
- Virgo bevat 100 tot 200 clusters.
- Het heelal bevat een netwerk van miljoenen superclusters.
Heelal
Figuur: Wikipedia - Richard Powell.
- Het heelal is gevuld met grote groepen superclusters, die samen met slierten sterrenstelsels een draderig netwerk vormen. Daartussen zitten enorme lege gebieden. Er zitten circa 10 miljoen superclusters in het waarneembare deel van het heelal.
- Dat slechts een deel van het heelal voor ons waarneembaar is heeft te maken met de leeftijd van het heelal. Die wordt geschat op 13,8 miljard jaar. Dus het licht van objecten die meer dan 13,8 lichtjaren van ons verwijderd zijn, heeft ons nog niet kunnen bereiken.
- Het betekent niet dat onze ‘waarnemingshorizon’ op 13,8 miljard lichtjaar ligt. Het heelal is in die tussentijd namelijk flink uitgedijd zodat de verst verwijderde zichtbare objecten op dit moment nog verder weg staan: men denkt meer dan 40 miljard lichtjaar.
Hier eindigt onze reis door het heelal.
Kun je de weg nog terug vinden?