Isabelle houdt van naaien en knutselen en kreeg van haar oma een kluwen garen. Het garen was nogal los opgewonden. Om te voorkomen dat de kluwen in de war zou raken maakte zij van een wc-rol en twee uitgeknipte rondjes karton een klos om het garen opnieuw op te rollen.
Telkens als zij een stuk garen nodig had hield ze de klos in haar ene hand en met haar andere hand rolde zij het benodigde stuk garen er af.
Toen de klos bijna leeg was kwam zij tot een verrassende ontdekking. Zij legde de klos op tafel, omdat zij maar één hand ter beschikking had, en trok met haar vrije hand aan het losse uiteinde. Tot haar verbazing draaide de klos verkeerd om waardoor het garen er niet af- maar opgewikkeld werd. Kijk maar in het filmpje wat er gebeurde:
Kun je uitleggen waarom de klos zo rolde?
Je kunt je uitleg vergelijken met de uitleg die in de uitklapbox hieronder staat.
Uitleg
Om te voorspellen in welke richting een voorwerp gaat draaien onder invloed van een kracht moet je weten hoe de kracht werkt ten opzichte van het draaipunt. Daarvoor zijn twee begrippen belangrijk:
- Werklijn (de lijn waarlangs de kracht werkt).
- Arm (de kortste afstand van draaipunt tot de werklijn).
Hieronder worden voor een willekeurig gevormd voorwerp deze begrippen verduidelijkt.
Uit de tekening kun je de volgende regel halen:
- Het voorwerp draait tegen de wijzers van de klok in als de kracht vanuit de arm gezien langs de werklijn naar links wijst.
- Het voorwerp draait met de wijzers van de klok mee als de kracht vanuit de arm gezien langs de werklijn naar rechts wijst.
Pas je deze regel toe op de klos (hieronder getekend van opzij gezien) dan zie je dat de getekende kracht de klos wil doen draaien om D tegen de wijzers van de klok in. Door het tafelblad wordt de klos echter gedwongen naar links te rollen. Hierdoor wordt het garen er niet afgewikkeld maar juist opgewikkeld.
D is hier dus geen vast punt van het voorwerp, maar steeds het contactpunt tussen klos en tafelblad.
