Zeep kun je maken van vet en loog met behulp van water. De reactie tussen deze stoffen wordt verzeping genoemd. Bij verzeping ontstaan een alcohol en een vetzuur.
In de afbeelding hieronder zie je een voorbeeld van een molecuul van vet en een molecuul van loog.
triglyceride + NaOH
Deze twee stoffen gaan met elkaar reageren. In de afbeelding hieronder zie je een voorbeeld van de reactieproducten die kunnen ontstaan uit de stoffen in de afbeelding hierboven, het zijn een vetzuur en een alcohol.
zeep + glycerol
Dat molecuul met die twee O’tjes met die hele lange staart, dat is dus een zeepmolecuul. De O’tjes zijn zuurstofatomen, dit deel noemen we de kop. De staart bestaat uit een heleboel C’s en H’s, dat zijn koolstof- en waterstofatomen. De kop is hydrofiel, dat betekent dat hij heel veel van water houdt. De staart is hydrofoob, dat betekent dat hij een hekel heeft aan water. In het plaatje hieronder zie je een doorsnede van een bol met aan de buitenkant blauwe koppen van zeepmoleculen en aan de binnenkant de lange staarten van zeepmoleculen. De bol wordt een micel genoemd. Buiten de micel zit het water en in het plaatje zijn daarom watermoleculen getekend. De zeepkoppen zitten aan de buitenkant, waar het water zit, want daar houden ze van. Binnen de micel zit vet, dat zit bij de zeepstaarten, want die houden niet van water en wel van vet. Vet kan gewoonlijk niet oplossen in water. Met behulp van de micelbollen die het zeep vormt, kan het vet wel oplossen in water. Zo kan het dat je vuile, vette handen schoon kunt krijgen met zeep.
Zeep (bron: www.jbruinink.nl)
Is zeep schadelijk?
De pH van je huid is niet overal gelijk. Het grootste deel van je huid heeft een pH van 7. Sommige delen zijn wat zuurder en hebben dus een lagere pH (zie artikel over zuren).De meeste zeepsoorten hebben een pH hoger dan 7. Hoe groter het verschil, hoe slechter het voor de huid is. De meeste soorten handzeep zijn in de fabriek zo aangepast, dat ze een pH hebben die beter past bij de huid van je handen. Shampoos zijn meestal aangepast aan de pH van je hoofdhuid.
pH-tabel van verschillende schoonmaakmiddelen.
De pH zegt niet alles over het schoonmaakmiddel. Daarom moet je altijd eerst de gebruiksaanwijzing lezen. Verder moet je nooit zomaar schoonmaakmiddelen met elkaar mengen. Sommige schoonmaakmiddelen bevatten stoffen die met de andere schoonmaakmiddelen gaan reageren en daaruit ontstaat dan chloorgas. Chloorgas is een giftige stof. Je huid, longen en ogen beschadigen als ze in aanraking komen met chloorgas.