Btn mobile menu gray

Het broeikaseffect, wat is dat eigenlijk?

De laatste jaren is het steeds vaker in het nieuws: de opwarming van de aarde. De klimaatverandering. Het broeikaseffect. Veroorzaakt door broeikasgassen, door koolstofdioxide (CO2) Veroorzaakt door de mensheid, door industrie, auto’s en bosbranden. Maar wat houdt dit broeikaseffect nou precies in?

Broeikasgassen

Zoals je wel weet, hangt er om de aarde een laag lucht heen, die de atmosfeer wordt genoemd. Dankzij deze atmosfeer kunnen wij als aardbewoners ademen. De atmosfeer bestaat uit meerdere verschillende gassen. Het voor ons belangrijkste gas is zuurstof.Maar voor het broeikaseffect spelen andere gassen een rol. Het belangrijkste broeikasgas (naast water) is koolstofdioxide (scheikundige formule: CO2), maar ook methaangas speelt een belangrijke rol. Koolstofdioxide is een gas dat ontstaat bij verbranding. Alle levende wezens ademen CO2 uit, omdat er in cellen ook verbranding plaatsvindt.

Omdat water het belangrijkste broeikasgas is, vinden sommige mensen de aandacht voor CO2 als broeikasgas wat overdreven. Het is echter wel zo dat we veel eenvoudiger iets aan de hoeveelheid CO2 kunnen doen dan de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer.

Daarnaast zorgt extra CO2 in de atmosfeer onherroepelijk voor opwarming en dus ook weer voor meer waterdamp.

Kortom, voor het constant houden van het klimaat is het nodig om de uitstoot van CO2 sterk terug te dringen

De aarde wordt opgewarmd door de straling van de zon. Het oppervlak van de aarde neemt de energie van de zonnestraling op en wordt daardoor warm. Maar doordat het warm is, zendt het aardoppervlak weer infrarode straling uit (alles wat warm is, zendt een beetje infrarode straling uit). Die infrarode straling zou zo de ruimte in gestraald worden als er geen atmosfeer was. De temperatuur van de aarde zou dan gemiddeld ongeveer -18 oC zijn. Dat is koud!

Gelukkig is die atmosfeer er wél. En die atmosfeer heeft op de aarde ongeveer hetzelfde effect wat een broeikas heeft op de planten die er in staan. De door de zon opgewarmde aarde straalt nog steeds infrarode straling uit richting de ruimte. Maar de broeikasgassen in de atmosfeer zorgen ervoor dat een deel van die straling weer wordt teruggekaatst naar de aarde (zie figuur 1). Die teruggekaatste straling warmt de aarde weer verder op. Daardoor is de gemiddelde temperatuur een aangename 15oC.

Figuur 1: Als er geen atmosfeer met broeikasgassen was, dan zou alle infrarode straling van het aardoppervlak uitgestraald worden naar de ruimte (boven). Doordat er een atmosfeer met broeikasgassen is, wordt een deel van die straling teruggekaatst, waardoor de aarde veel minder warmte verliest. Hoe meer broeikasgassen er zijn, des te meer straling wordt teruggekaatst naar de aarde. Daardoor warmt de aarde op.

Blij met het broeikaseffect?

Om kort te gaan, we kunnen blij zijn dat het broeikaseffect bestaat. Het broeikaseffect bestaat al zolang de aarde bestaat (en er broeikasgassen in de atmosfeer zitten). Maar tegenwoordig is er een probleem op aarde: het broeikaseffect wordt steeds sterker! Dat komt omdat er steeds méér broeikasgassen in de atmosfeer terecht komen. De hoeveelheid CO2 is in de afgelopen 400.000 jaar niet meer zo hoog geweest als nu! De aarde wordt daardoor steeds een beetje warmer.

Als mensen het hebben over ‘het broeikaseffect’ bedoelen ze dan ook meestal ‘het versterkte broeikaseffect’. Meer daarover vind je hier.