Als water verdampt koelt het af. Hoeveel het afkoelt hangt af van de vochtigheid van de lucht. Met een haarhygrometer of psychrometer kun je bepalen hoe vochtig de lucht is. Zij meten de relatieve vochtigheid. Dit is de verhouding van de hoeveelheid damp die in de lucht zit en de maximale hoeveelheid damp die erin kan. Het wordt uitgedrukt in procenten.
Schematische weergave van een een haarhygrometer (links) en de afbeelding van zo'n meter in het echt (rechts).
Haarhygrometer
De werking van een haarhygrometer is gebaseerd op het langer worden van een ontvette mensenhaar als de vochtigheid van de lucht toeneemt. Die lengteverandering van de haar wordt via een draaias overgebracht naar een wijzer, die de vochtigheid aangeeft. In de afbeeldingen hierboven zie je in tekening hoe zo'n meter in principe werkt en hoe deze meter er in werkelijkheid uit kan zien.
Psychrometer
Een psychrometer bestaat uit een natte en droge thermometer. De natte thermometer wordt nat gehouden door een nat kousje om het vloeistofreservoir van de meter. Deze meet de temperatuur van het natte kousje. De droge thermometer meet gewoon de temperatuur van de lucht. Door verdamping daalt de temperatuur van het natte kousje en ontstaat er een temperatuurverschil tussen beide thermometers. In het artikel Koeling door verdamping kun je lezen dat het koelende effect afhangt van de volgende twee factoren:
- De relatieve vochtigheid van de lucht
- De beweging van de lucht t.o.v. het kousje
Vandaar dat er twee typen psychrometers bestaan: type 1 (gewone psychrometer) voor stilstaande lucht en type 2 (slingerpsychrometer) voor bewegende lucht. Zie afbeeldingen hieronder.
Een gewone psychrometer (links) en een slingerpsychrometer (rechts).
Tabellen
Bij een psychrometer hoort een tabel waarin je de relatieve vochtigheid kunt aflezen bij een gemeten luchttemperatuur en bijbehorende temperatuurdaling van de natte thermometer. Elk type meter heeft zijn eigen tabel zoals je hieronder kunt zien. Kun je een verschil ontdekken? En kun je dat nu ook verklaren?
IJktabel voor een stilhangende psychrometer.
IJktabel voor een bewegende psychrometer.
