In de reclames lijkt het zo simpel: één spuitje Axe en alle vrouwen liggen aan je voeten. In het echt werkt het toch niet zoals je wilt… Houden die reclame ons volledig voor de gek, of zit er nog een kern van waarheid in? Vinden mannen en vrouwen elkaar leuker vanwege een lekker geurtje, of zit er iets meer achter?
Wat zijn feromonen?
Figuur 1: Tsja....
Feromonen zijn geurstoffen die dieren afgeven als signaal. Dieren kunnen via feromonen communiceren met andere dieren van dezelfde soort. De meeste dieren hebben een speciaal reukorgaan om de feromonen op te kunnen vangen. Ze geven feromonen af aan de lucht, waar anderen ze weer uit op kunnen pikken. Feromonen blijven los in de lucht niet lang bestaan, maar gelukkig hebben ze een sterke werking. Een klein beetje is dus al genoeg om de boodschap over te brengen. Wij denken bij feromonen al snel aan paren en seks, maar dieren gebruiken feromonen ook voor heel andere signalen. Hieronder staan een aantal voorbeelden van hoe insecten en zoogdieren feromonen gebruiken om met elkaar te communiceren.
Figuur 2: De neus van een rat. De meeste zoogdieren hebben net als deze rat een speciaal reukorgaan om feromonen mee te ruiken: het vomeronasaal orgaan of VNO. Bij mensen is dit orgaantje niet duidelijk aanwezig.
Feromonen in insecten
Insecten gebruiken feromonen om elkaar van alles en nog wat te vertellen. Ze hebben bijvoorbeeld een feromoon waarmee ze alarm slaan, zodat de rest komt kijken wat er aan de hand is. Mieren hebben een feromoon speciaal om de weg naar voedsel te wijzen. Ze volgen precies de lijn waar ze het stofje ruiken en kunnen zo heen en weer lopen tussen voedsel en mierenhoop. Uiteraard gebruiken insecten feromonen ook voor de paring. Meestal zijn het de vrouwtjes die de mannetjes naar zich toe lokken. Zo weten de heren wanneer de vrouwen er klaar voor zijn!
Mieren laten een spoor van feromonen achter.
Feromonen in zoogdieren
Bij zoogdieren zijn de feromonen veel meer gericht op de paring. Bij veel soorten gaat dit ook minder direct dan bij insecten. Doordat de dieren feromonen ruiken gaan ze zich klaarmaken voor de paring. Je zou de feromonen kunnen zien als het begin van het voorspel… Veehouders gebruiken soms feromonen om het vee te laten paren. Wanneer je dierlijke feromonen op een stier spuit, zijn binnen de kortste keren alle koeien bereid met hem te paren. Over Axe-effect gesproken!
Feromonen in mensen
Hoe wij mensen feromonen waarnemen is nog niet goed bekend. We hebben er in ieder geval geen speciaal reukorgaan voor zoals andere zoogdieren. Maar ze hebben wel degelijk effect op ons. In een onderzoek hebben ze gevonden dat vrouwen een goede partner uit kunnen kiezen op basis van feromonen door ze aan bezwete mannen T-shirts te laten ruiken. Feromonen worden namelijk vooral afgegeven samen met ons zweet. Denk alleen niet dat je aantrekkelijker wordt door een paar dagen niet te douchen! Het gaat hierbij om het soort feromoon dat je afgeeft, niet om de hoeveelheid.
Feromonen getest door Brainiac
Feromonen te koop!
Heel veel bedrijven zeggen dat hun producten je aantrekkelijker maken, omdat er feromonen in zitten. Je kunt zelfs losse feromonen bestellen! Er zijn inderdaad veel stoffen waarvan we denken dat ze ons aantrekkelijker maken voor de mensen om ons heen. Maar van geen enkele van deze stoffen is echt bewezen dat ze werken. We weten niet precies wat voor effect ze hebben of hoeveel je ervan zou moeten gebruiken. Al die bedrijven houden ons dus gewoon voor de gek! Uiteindelijk zijn je eigen feromonen ervoor om een goede partner te vinden. Dus misschien moeten we maar gewoon vertrouwen op onze neus...